Wszystko co powinieneś wiedzieć o zwolnieniu chorobowym w Norwegii


Wszystko co powinieneś wiedzieć o zwolnieniu chorobowym w Norwegii

Wokół zasad korzystania z zasiłku chorobowego (sykepenger) w Norwegii narodziło się wiele mitów i niedomówień. W tym artykule, przygotowanym przez prawników Polsk Norsk Consulting przedstawione są wyjaśnienia komu i na jakich zasadach przysługuje prawo do sykepenger. 

Artykuł podzielony jest na kilka części, które będziemy publikować kolejno na naszej stronie internetowej i na Facebooku. W pierwszej omówione są podstawowe warunki, jakie należy spełnić, by móc otrzymywać to świadczenie w Norwegii oraz wyjaśnione najważniejsze pojęcia. W drugiej części prezentujemy między innymi procedurę, jaką należy zastosować w razie uzyskania zwolnienia chorobowego w Norwegii oraz w przypadku choroby w czasie pobytu w Polsce. Z kolei w trzeciej części przedstawiamy najczęściej popełniane przez pracodawców i pracowników błędy, które mogą skutkować odmową wypłaty lub otrzymaniem mniejszego świadczenia oraz poradzimy, co należy zrobić, gdy pracodawca odmawia wypłaty zasiłku chorobowego za pierwsze szesnaście dni zwolnienia.

Warunki uzyskania sykepenger w Norwegii

W założeniu zasiłek chorobowy ma zastąpić dochody utracone na skutek niezdolności do pracy spowodowane chorobą lub obrażeniami. Z tego sformułowania wynika bardzo istotna treść, często niezauważana przez przebywających na zwolnieniu. Mianowicie, nie wystarczy otrzymać zwolnienie lekarskie, które stwierdza chorobę lub uszkodzenie ciała. Równie istotna jest niezdolność do pracy, będąca następstwem tej choroby lub urazu. Często NAV w decyzjach odmawiających wypłaty sykepenger stwierdza, że co prawda osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim jest rzeczywiście chora, jednak jest zdolna do pracy, przynajmniej w części. Dlatego ważne jest wykazanie, że choroba realnie uniemożliwia wykonywanie dotychczasowych zadań w pracy, a pracodawca nie jest w stanie zapewnić choremu pracownikowi innej możliwej do wykonania pracy. Przepisy wyraźnie mówią, że sykepenger nie należy się z powodu niezdolności do pracy z innych powodów niż choroba lub uraz (np. problemy społeczne lub ekonomiczne).

Przepisy ustawy o ubezpieczeniach społecznych (folketrygdloven) wymieniają kilka warunków, od których uzależnione jest prawo do otrzymania zabezpieczenia w przypadku choroby. Jednym z nich jest czas, jaki należy przepracować, by zostać objętym ochroną ubezpieczeniową, zwanym w Polsce okresem wyczekiwania, a w norweskiej nomenklaturze tzw. opptjeningstid. W myśl przepisów członek systemu ubezpieczeń społecznych powinien przepracować nieprzerwanie cztery tygodnie, przed powstaniem niezdolności do pracy. Należy dodać, że praktyka organów mówi o pełnych 28 dniach. Przy czym uzasadniona nieobecność w pracy w tym okresie nie musi powodować przerwania tego okresu. 

Następnym warunkiem jest utrata dochodu stanowiącego podstawę do naliczania świadczeń emerytalnych (tzw. pensjonsgivende inntekt) z powodu niezdolności do pracy, o której wspomniano w pierwszym akapicie niniejszego opracowania. Zwykle będzie to dochód wynikający z pracy najemnej lub prowadzenia działalności gospodarczej. Przy czym, podstawa obliczenia zasiłku chorobowego musi wynosić co najmniej 50% kwoty bazowej (1/2G), która wynosi na tę chwilę 96 883 korony w ciągu roku.

Szczególne przepisy przyznają zasiłek chorobowy także dla aktywnych zawodowo członków forlketrygden, którzy jednak w momencie uzyskania zwolnienia chorobowego czasowo przebywali bez pracy, nie dłużej niż miesiąc. Dotyczy to osób, które w momencie tym nie mają pracy przynoszącej dochód lub pracują, lecz nie przepracowały jeszcze wymaganego okresu czterech tygodni. W takim przypadku świadczenie będzie wypłacane dopiero od piętnastego dnia po dniu otrzymania zwolnienia chorobowego. Kwota takiego świadczenia również jest niższa i wynosi 65% podstawy zasiłku chorobowego w przypadku osób, które w momencie zwolnienia chorobowego nie uzyskują dochodów.

Obowiązek aktywności

Przepisy nakładają obowiązek aktywności, by zachować prawo do świadczenia chorobowego. Celem jest zapewnienie choremu możliwości jak najszybszego powrotu do aktywności zawodowej, choćby w ograniczonym wymiarze. Obowiązek ten dotyczy wszystkich chorych bez względu, czy mają pracodawcę, czy pozostają bez pracy. Obowiązek ten oznacza, że chory zobowiązany jest podjąć aktywność związaną z pracą najpóźniej w ciągu ośmiu tygodni od momentu powstania niezdolności do pracy, chyba że jest to niewskazane ze względów medycznych. Wymóg ten może być także uchylony, gdy pracodawca nie ma możliwości, by zapewnić pracownikowi tego typu aktywność w miejscu pracy. W ciągu czterech tygodni chory powinien wraz z pracodawcą opracować plan działań prowadzących do jak najszybszego powrotu do aktywności zawodowej. NAV może wstrzymać wypłacanie świadczenia, jeżeli obowiązek aktywności nie będzie spełniany.

Okres pracodawcy i „okres NAV”

Norweskie prawo ubezpieczeń społecznych wyróżnia dwa okresy pobierania zasiłku chorobowego tzw. okres pracodawcy i okres gdy system ubezpieczenia społecznego (w uproszczeniu NAV) jest odpowiedzialny za wypłatę tego świadczenia. Okresy te różnią się między innymi sposobem obliczania podstawy zasiłku i szczegółowymi zasadami nabywania do niego uprawnienia.

Okres pracodawcy trwa co do zasady pierwsze szesnaście dni przebywania na zwolnieniu chorobowym. W tym czasie to pracodawca jest zobowiązany do wypłaty zasiłku chorobowego. Obowiązuje tu wymóg bycia zatrudnionym u tego pracodawcy przez minimum cztery tygodnie przed momentem powstania niezdolności do pracy. Jednak jeżeli pracownik miał przerwę w pracy u tego samego pracodawcy, nie dłuższą niż dwa tygodnie, poprzedni okres pracy również jest uwzględniony. Jest to szczególnie istotne w przypadku pracowników zatrudnianych przez agencje pracy, gdzie często zdarzają się krótkie przerwy między zleceniami (oppdragami). Tacy pracodawcy często odmawiają wypłaty świadczenie z uwagi na zbyt krótki okres pracy. Jest to w wielu przypadkach działanie niesłuszne i bezprawne.

Osoba, która zmieniła pracę i w związku z tym nie spełnia warunku minimalnego okresu zatrudnienia u nowego pracodawcy, nie musi być pozbawiona świadczenia chorobowego za pierwsze 16 dni. Jeżeli pracownik spełnia ogólne warunki uzyskania świadczenia chorobowego to NAV powinien wypłacić zasiłek również za ten okres.

Istotną kwestią dla powstania prawa do zasiłku chorobowego w okresie pracodawcy jest właściwe i bezzwłoczne jego poinformowanie o niezdolności do pracy z powodu choroby. Bowiem dopiero od tego momentu powstaje obowiązek wypłaty świadczenia przez pracodawcę. Na żądanie pracodawcy pracownik powinien dostarczyć mu w ciągu 14 dni zaświadczenie lekarskie pod groźbą utraty prawa do świadczenia za ten okres. Prawo do otrzymywania zasiłku w okresie pracodawcy przysługuje również w okresie wypowiedzenia umowy o pracę. 

Obliczanie podstawy zasiłku chorobego

Świadczenie chorobowe w Norwegii w okresie pracodawcy jest obliczane na podstawie aktualnego miesięcznego dochodu uzyskiwanego przez pracownika. Aktualny miesięczny dochód oblicza się jako średnią raportowanego dochodu pracownika za okres trzech pełnych miesięcy przed powstaniem niezdolności do pracy. W skład tego dochodu co do zasady nie wlicza się diet, dodatków związanych z kosztami dojazdów do pracy, nadgodzin i feriepenger. Jeżeli okres pracy był krótszy niż trzy miesiące zasiłek oblicza się na podstawie całego dotychczas przepracowanego okresu. W przypadku pracowników wynagradzanych godzinowo i ze zmieniającymi się okresami pracy aktualny miesięczny dochód oblicza się dzieląc osiągnięty dochód przez liczbę dni roboczych w okresie rozliczeniowym. 

Nieco inne reguły obowiązują w przypadku obliczania podstawy zasiłku chorobowego, gdy to NAV jest zobowiązany do wypłaty świadczenia. Mianowicie aktualny miesięczny dochód, przeliczany jest na dochód roczny. Jeżeli tak obliczony dochód roczny różni się więcej niż 25% od dochodu zaraportowanego przez pracodawcę za ostatnie dwanaście miesięcy kalendarzowych przed powstaniem niezdolności do pracy, podstawa zasiłku zostaje oszacowana przez NAV.

Należy wspomnieć, że powyższe reguły obowiązują od 1 stycznia 2019 roku. W przypadku, gdy pierwszy dzień nieobecności w pracy z powodu niezdolności do pracy miał miejsce przed tą datą, stosuje się odmienne zasady. 

Wypadek przy pracy w Norwegii a zasiłek chorobowy

W przypadku osób, które uległy wypadkowi przy pracy (yrkeskade) w okresie zatrudnienia w Norwegii stosuje się trochę odmienne zasady nabywania prawa do zasiłku chrobowego. W takiej sytuacji przede wszystkim nie wymaga się tzw. okresu wyczekiwania, który normalnie wynosi 4 tygodnie. Oznacza to, że nawet gdy osoba, która uległa wypadkowi przy pracy, nie przepracowała wymaganych czterech tygodni będzie miała prawo do zasiłku chorobowego. Poza tym nie mają wtedy zastosowania przepisy wymagające przebywania na terenie Norwegii dla utrzymania prawa do zasiłku chorobowego. 

Podsumowanie

Powyżej zaprezentowaliśmy najważniejsze reguły dotyczące świadczenia chorobowego w razie niezdolności do pracy. Oczywiście to opracowanie nie wyczerpuje tematu i istnieje wiele szczegółowych przepisów, które będą miały zastosowanie w konkretnych przypadkach i nie zastępuje profesjonalnej porady prawnej. W Norwegii często niewielkie z pozoru niuanse mogą zadecydować o tym komu należy się sykepenger i w jakiej wysokości. Dlatego serdecznie zapraszamy do kontaktu z nami w razie wątpliwości co do przysługujących uprawnień i w przypadku gdy decyzja NAV wydaje się niesłuszna. Na koniec życzymy dużo zdrowia.

Pozostaw opinię!

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *