Polski program „500+” a norweski zasiłek rodzinny barnetrygd – na czym polegają te świadczenia i kto może je otrzymać?
Polacy podejmujący zatrudnienie zarobkowe na terenie Norwegii mają możliwość ubiegania się o szereg świadczeń. Do najpopularniejszych z nich należy zasiłek rodzinny, znany jako barnetrygd. Jest to wsparcie finansowe dla rodziców i opiekunów dzieci do ukończenia 18 roku życia, które stanowi odpowiednik polskiego programu „500+”. Rodzi się więc pytanie, czy można pobierać jednocześnie oba te świadczenia, a jeśli nie, to które z nich przysługuje? Kto może otrzymać zasiłek na dzieci w Norwegii i jakie warunki musi w tym celu spełnić?
Program „500+” a zasiłek rodzinny w Norwegii
Obowiązujący w Polsce od 2016 roku program „500+” to świadczenie wychowawcze. W świetle prawa wspólnotowego jest jednak traktowane jako świadczenie rodzinne, podobnie jak wypłacany w Norwegii od 1946 roku zasiłek barnetrygd. W obu przypadkach państwo udziela pomocy finansowej rodzicom i opiekunom prawnym w wychowywaniu dzieci – od urodzenia aż do ukończenia 18 roku życia. Polskie „500+” do czerwca 2019 roku przysługiwało bezwarunkowo na drugie i każde kolejne dziecko. Rodzice chcący otrzymać 500 złotych na pierwsze dziecko musieli spełnić dodatkowo kryterium dochodowe. Od lipca 2019 roku zostało ono zniesione, dzięki czemu wsparcie można już otrzymywać na każde dziecko, niezależnie od dochodów przypadających na członka rodziny. Zasiłek rodzinny w Norwegii również nie jest uzależniony od sytuacji materialnej rodziców.
Ile wynosi zasiłek na dzieci w Norwegii?
Świadczenie barnetrygd od 1 marca 2019 roku jest wypłacane comiesięcznie w kwocie 1054 koron norweskich – wcześniej jego wysokość wynosiła 970 NOK. Osoby samotnie wychowujące dziecko mają możliwość wnioskowania o rozszerzony zasiłek rodzinny (utvidet barnetrygd) – wówczas podstawowe świadczenie zostanie podwojone, a na koncie rodzica każdego miesiąca znajdzie się dodatkowe 1054 NOK.
Kto może otrzymać świadczenie barnetrygd?
Norweski zasiłek rodzinny otrzymują nie tylko osoby urodzone w tym kraju. Polacy mogą ubiegać się o zasiłek na dzieci w Norwegii na zasadach obowiązujących obywateli państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Podstawowy warunek otrzymywania tego wsparcia przez Polaków wiąże się z podjęciem zatrudnienia na terenie Norwegii przez co najmniej jednego z rodziców. Świadczenie będzie przysługiwać również wtedy, gdy prowadzimy w Norwegii działalność gospodarczą lub pobieramy opodatkowany zasiłek – dla bezrobotnych, ojcowski, macierzyński lub chorobowy.
Kiedy przysługuje „500+”, a kiedy zasiłek rodzinny w Norwegii?
Należy jednak pamiętać o tym, że nie jest możliwe jednoczesne pobieranie świadczenia w ramach polskiego programu „500+” oraz norweskiego barnetrygd. Zakaz ich dublowania regulują przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, które dotyczą państw Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Które świadczenie zatem będzie dotyczyło Polaków pracujących w Norwegii? Ogólna zasada jest taka, że właściwym do wypłacania świadczeń rodzinnych jest to państwo, w którym rodzice dziecka podejmują pracę zarobkową. Jeżeli oboje mieszkają i pracują w Norwegii. Sprawa jest prosta. Komplikuje się jednak w przypadku, kiedy ojciec i matka pracują w różnych krajach – jeden z rodziców w Norwegii, a drugi np. w Polsce. Wówczas zasiłek na dziecko powinien zostać wypłacony w tym państwie, na terenie którego są zameldowane dzieci.
Prawo do otrzymania świadczenia „500+” istnieje zatem w przypadku, kiedy jeden z rodziców pracuje w Norwegii, podczas gdy drugi mieszka razem z dziećmi w Polsce, a jednocześnie pozostaje aktywny zawodowo. Pod pojęciem aktywności zawodowej należy przy tym rozumieć nie tylko zatrudnienie w ramach umowy o pracę, lecz na przykład także:
- pobieranie zasiłku dla bezrobotnych,
- pobieranie emerytury lub renty,
- prowadzenie własnej działalności gospodarczej,
- opłacanie składek KRUS,
W przypadku braku aktywności zawodowej rodzica przebywającego w Polsce z dziećmi, świadczenie rodzinne może być wypłacane jedynie w Norwegii. Podobna sytuacja wystąpi w sytuacji, kiedy oboje rodzice pracują w tym kraju, a ich dzieci pozostają pod stałą opieką innych osób (np. dziadków) w Polsce.
Jeżeli dzieci są zameldowane Polsce, a ich rodzice mają prawo do pobierania świadczenia barnetrygd, nasz kraj może zostać zobowiązany do wypłaty tzw. dodatku referencyjnego. Taki obowiązek nastąpi pod warunkiem, że kwota przyznanego zasiłku na dziecko w Norwegii okaże się niższa niż 500 złotych. Polska pokryje wówczas powstałą różnicę. Obecnie wartość świadczenia „500+” jest o kilkadziesiąt złotych wyższa w porównaniu do barnetrygd.
Jakie dokumenty należy przedstawić?
Norweski zasiłek rodzinny może zostać przyznany miesiąc po urodzeniu się dziecka w Norwegii lub miesiąc po rozpoczęciu pracy w Norwegii. Prawo do zasiłku barnetrygd jest przyznawane pod warunkiem złożenia wniosku w Norweskim Urzędzie ds. Pracy i Polityki Społecznej (NAV). Należy razem z wypełnionym formularzem dołączyć następujące dokumenty:
- kopia umowy o pracę lub inny dokument potwierdzający zatrudnienie w Norwegii,
- bilans księgowy – w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej,
- akt urodzenia dziecka,
- dokument potwierdzający numer PESEL,
- adres zamieszkania drugiego rodzica i dziecka (jeżeli nie są zameldowani w Norwegii),
- potwierdzenie pobytu w Norwegii – wydaje je norweska policja.
Każdy z dokumentów powinien zostać przetłumaczony na język angielski lub norweski.
Rodzice pobierający zasiłek na dziecko w Norwegii są zobowiązani do niezwłocznego poinformowania NAV o wszelkich zmianach, które powodują utratę prawa do pobierania zasiłku barnetrygd. O wypłatę świadczenia można się ubiegać również za zaległe lata – do 3 lat wstecz.
Norweski zasiłek barnetrygd oraz polski program „500+” są więc podobnymi pod wieloma względami świadczeniami, które można otrzymać na każde dziecko bez względu na kryterium dochodowe. Nie jest jednak możliwe pobieranie ich jednocześnie, dlatego osoby pracujące w Norwegii powinny zweryfikować, który z zasiłków im się należy. W tej sprawie zapraszamy do kontaktu z naszymi doradcami.
Zespół PNC
